Μορφή μεταδοτικού καρκίνου
επιβιώνει πάνω από 11.000 χρόνια
Την αποκωδικοποίηση του DNA της αρχαιότερης ενεργής μορφής καρκίνου πέτυχαν βρετανοί ερευνητές. Πρόκειται για μορφή σεξουαλικώς μεταδιδόμενου καρκίνου στους σκύλους, που καταφέρνει περισσότερα από 11.000 χρόνια να μεταδίδεται διαρκώς, όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο του επιστημονικού εντύπου Science.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής την Δρ Ελίζαμπεθ Μέρτσισον από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και το Ινστιτούτο Γενετικής Επιστήμης Wellcome Trust Sanger, κατάφεραν για πρώτη φορά να καταγράψουν λεπτομερώς τη μακροχρόνια εξέλιξη της συγκεκριμένης μορφής ζωικού καρκίνου.
Ο σεξουαλικώς μεταδιδόμενος καρκίνος των σκύλων, που προκαλεί κυρίως την ανάπτυξη νεοπλασιών στα γεννητικά όργανα των ζώων, εμφανίστηκε για πρώτη φορά πριν από περίπου 11.400 χρόνια και έκτοτε, καταφέρνει να επιβιώσει παρά το γεγονός ότι συντελεί στον θάνατο των ζώων.
Από την ανάλυση του DNA διαπιστώθηκε ότι, η πανάρχαια αυτή μορφή καρκίνου φέρει περίπου δύο εκατομμύρια μεταλλάξεις, δηλαδή πολλές περισσότερες από αυτές που έχουν οι καρκίνοι που προσβάλλουν τον άνθρωπο. Στην πλειονότητά τους, οι διάφορες μορφές καρκίνου του ανθρώπινου είδους φέρουν 1.000 έως 5.000 μεταλλάξεις.
«Το γονιδίωμα αυτού του αξιοσημείωτα μακροχρόνιου καρκίνου δείχνει πως, αν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες, οι καρκίνοι μπορούν να συνεχίσουν να επιβιώνουν για πάνω από 11.000 χρόνια, παρά τη συσσώρευση εκατομμυρίων μεταλλάξεων», εξηγεί η Δρ Μέρτσισον.
Το DNA του σεξουαλικώς μεταδιδόμενου καρκίνου των σκύλων φέρει ακόμα τα γενετικά ίχνη του πρωταρχικού σκύλου που νόσησε και ο οποίος εκτιμάται ότι έμοιαζε με ένα μεσαίου μεγέθους χάσκι, μολονότι δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί αν ήταν γένους αρσενικού ή θηλυκού.«Δεν γνωρίζουμε γιατί ο συγκεκριμένος σκύλος εμφάνισε έναν τέτοιο μεταδοτικό καρκίνο. Είναι όμως γοητευτικό να κοιτάζει κανείς πίσω στο χρόνο και να ανακατασκευάζει την ταυτότητα αυτού του αρχαίου σκύλου, το γονιδίωμα του οποίου είναι ακόμα ζωντανό σήμερα στα κύτταρα του καρκίνου που αρχικά γέννησε», σχολιάζει η ερευνήτρια.
Σήμερα, πάντως, ο σεξουαλικώς μεταδιδόμενος καρκίνος είναι μια κοινή ασθένεια των σκύλων και η γενετική ανάλυση γεωγραφικά απομακρυσμένων δειγμάτων από αυτούς τους όγκους δείχνει πως ενώ ο καρκίνος αυτός ήταν περιορισμένος σε ένα απομονωμένο πληθυσμό για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του, ξαφνικά εξαπλώθηκε σε όλη τη Γη κατά τα τελευταία 500 χρόνια, δηλαδή μετά την εποχή του Χριστόφορου Κολόμβου. Η εξέλιξη αυτή πιθανότατα αποτελεί συνέπεια της παγκοσμιοποίησης, καθώς οι σκύλοι συνόδευαν τους πρώτους εξερευνητές ανά την υδρόγειο.
Γενικά πάντως, οι μεταδοτικοί καρκίνοι είναι εξαιρετικά σπάνιοι στη φύση. Είναι πολύ ασυνήθιστο, σε ανθρώπους και ζώα, τα καρκινικά κύτταρα να εγκαταλείπουν τα σώματα των φορέων τους και να εξαπλώνονται σε άλλους. Εκτός από τον εν λόγω καρκίνο των σκύλων, ο μόνος άλλος γνωστός μεταδοτικός καρκίνος στα ζώα είναι ένας επιθετικός καρκίνος του προσώπου, ο οποίος εξαπλώνεται με το δάγκωμα του διαβόλου της Τασμανίας και έχει ήδη εξαφανίσει το 70% του πληθυσμού τους (ο θάνατος επέρχεται λίγους μόλις μήνες μετά την μόλυνσή τους).
Οι επιστήμονες πάντως δεν έχουν πάψει να ανησυχούν μήπως κάποια στιγμή οι μεταδοτικοί καρκίνοι γίνουν πιο συχνοί, ιδίως στους ανθρώπους. «Γι' αυτό, η μελέτη του γονιδιώματος του σεξουαλικώς μεταδιδόμενου καρκίνου των σκύλων θα βοηθήσει γενικότερα τους βιολόγους να καταλάβουν με ποιό τρόπο οι καρκίνοι μπορούν να γίνουν μεταδοτικοί στη φύση. Θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για την περίπτωση που μια τέτοια ασθένεια εμφανιστεί στους ανθρώπους ή σε άλλα ζώα», επισημαίνει ο καθηγητής Σερ Μάικ Στράτον, διευθυντής του Ινστιτούτου Sanger.
Προς το παρόν πάντως, στους ανθρώπους οι μόνες περιπτώσεις μετάδοσης καρκίνου που έχουν αναφερθεί, αφορούν σε καρκινοπαθή μητέρα προς το κυοφορούμενο έμβρυό της και σε μεταμόσχευση οργάνου από άτομο που έπασχε από καρκίνο (αλλά δεν το γνώριζε) σε υγιή λήπτη.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής την Δρ Ελίζαμπεθ Μέρτσισον από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και το Ινστιτούτο Γενετικής Επιστήμης Wellcome Trust Sanger, κατάφεραν για πρώτη φορά να καταγράψουν λεπτομερώς τη μακροχρόνια εξέλιξη της συγκεκριμένης μορφής ζωικού καρκίνου.
Ο σεξουαλικώς μεταδιδόμενος καρκίνος των σκύλων, που προκαλεί κυρίως την ανάπτυξη νεοπλασιών στα γεννητικά όργανα των ζώων, εμφανίστηκε για πρώτη φορά πριν από περίπου 11.400 χρόνια και έκτοτε, καταφέρνει να επιβιώσει παρά το γεγονός ότι συντελεί στον θάνατο των ζώων.
Από την ανάλυση του DNA διαπιστώθηκε ότι, η πανάρχαια αυτή μορφή καρκίνου φέρει περίπου δύο εκατομμύρια μεταλλάξεις, δηλαδή πολλές περισσότερες από αυτές που έχουν οι καρκίνοι που προσβάλλουν τον άνθρωπο. Στην πλειονότητά τους, οι διάφορες μορφές καρκίνου του ανθρώπινου είδους φέρουν 1.000 έως 5.000 μεταλλάξεις.
«Το γονιδίωμα αυτού του αξιοσημείωτα μακροχρόνιου καρκίνου δείχνει πως, αν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες, οι καρκίνοι μπορούν να συνεχίσουν να επιβιώνουν για πάνω από 11.000 χρόνια, παρά τη συσσώρευση εκατομμυρίων μεταλλάξεων», εξηγεί η Δρ Μέρτσισον.
Το DNA του σεξουαλικώς μεταδιδόμενου καρκίνου των σκύλων φέρει ακόμα τα γενετικά ίχνη του πρωταρχικού σκύλου που νόσησε και ο οποίος εκτιμάται ότι έμοιαζε με ένα μεσαίου μεγέθους χάσκι, μολονότι δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί αν ήταν γένους αρσενικού ή θηλυκού.«Δεν γνωρίζουμε γιατί ο συγκεκριμένος σκύλος εμφάνισε έναν τέτοιο μεταδοτικό καρκίνο. Είναι όμως γοητευτικό να κοιτάζει κανείς πίσω στο χρόνο και να ανακατασκευάζει την ταυτότητα αυτού του αρχαίου σκύλου, το γονιδίωμα του οποίου είναι ακόμα ζωντανό σήμερα στα κύτταρα του καρκίνου που αρχικά γέννησε», σχολιάζει η ερευνήτρια.
Σήμερα, πάντως, ο σεξουαλικώς μεταδιδόμενος καρκίνος είναι μια κοινή ασθένεια των σκύλων και η γενετική ανάλυση γεωγραφικά απομακρυσμένων δειγμάτων από αυτούς τους όγκους δείχνει πως ενώ ο καρκίνος αυτός ήταν περιορισμένος σε ένα απομονωμένο πληθυσμό για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του, ξαφνικά εξαπλώθηκε σε όλη τη Γη κατά τα τελευταία 500 χρόνια, δηλαδή μετά την εποχή του Χριστόφορου Κολόμβου. Η εξέλιξη αυτή πιθανότατα αποτελεί συνέπεια της παγκοσμιοποίησης, καθώς οι σκύλοι συνόδευαν τους πρώτους εξερευνητές ανά την υδρόγειο.
Γενικά πάντως, οι μεταδοτικοί καρκίνοι είναι εξαιρετικά σπάνιοι στη φύση. Είναι πολύ ασυνήθιστο, σε ανθρώπους και ζώα, τα καρκινικά κύτταρα να εγκαταλείπουν τα σώματα των φορέων τους και να εξαπλώνονται σε άλλους. Εκτός από τον εν λόγω καρκίνο των σκύλων, ο μόνος άλλος γνωστός μεταδοτικός καρκίνος στα ζώα είναι ένας επιθετικός καρκίνος του προσώπου, ο οποίος εξαπλώνεται με το δάγκωμα του διαβόλου της Τασμανίας και έχει ήδη εξαφανίσει το 70% του πληθυσμού τους (ο θάνατος επέρχεται λίγους μόλις μήνες μετά την μόλυνσή τους).
Οι επιστήμονες πάντως δεν έχουν πάψει να ανησυχούν μήπως κάποια στιγμή οι μεταδοτικοί καρκίνοι γίνουν πιο συχνοί, ιδίως στους ανθρώπους. «Γι' αυτό, η μελέτη του γονιδιώματος του σεξουαλικώς μεταδιδόμενου καρκίνου των σκύλων θα βοηθήσει γενικότερα τους βιολόγους να καταλάβουν με ποιό τρόπο οι καρκίνοι μπορούν να γίνουν μεταδοτικοί στη φύση. Θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για την περίπτωση που μια τέτοια ασθένεια εμφανιστεί στους ανθρώπους ή σε άλλα ζώα», επισημαίνει ο καθηγητής Σερ Μάικ Στράτον, διευθυντής του Ινστιτούτου Sanger.
Προς το παρόν πάντως, στους ανθρώπους οι μόνες περιπτώσεις μετάδοσης καρκίνου που έχουν αναφερθεί, αφορούν σε καρκινοπαθή μητέρα προς το κυοφορούμενο έμβρυό της και σε μεταμόσχευση οργάνου από άτομο που έπασχε από καρκίνο (αλλά δεν το γνώριζε) σε υγιή λήπτη.
Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή
health.in.gr, ΑΠΕ-ΜΠΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου