ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΜΙΚΤΟΥ ΚΛΙΜΑΚΙΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΑΙΑ

Η άμεση θεσμοθέτηση των προστατευόμενων

περιοχών θα συμβάλει στην αναβάθμισή τους!

● Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΒΛΑΠΤΕΙ ΤΙΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

● ΕΜΠΟΔΙΖΕΤΑΙ Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΣΕΒΑΣΜΟ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΟΥΜΕ σήμερα τη δημοσίευση της έκθεσης-καταπέλτη του Μικτού Κλιμακίου Ελέγχου, που συστάθηκε με εντολή του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης για την περιοχή Ελαίας Τριφυλίας, μετά από καταγγελίες για αυθαιρεσίες και παράνομες διανοίξεις και κατασκευές δρόμων, που στόχο είχαν τη δημιουργία προϋποθέσεων για την οικοδόμηση κατοικιών επί της ακτογραμμής σε μήκος 2,5 χιλιομέτρων.

Από την έκθεση προέκυψαν πολλά συμπεράσματα και κατεγράφησαν αφ’ ενός το ιστορικό της περιοχής, αφ’ ετέρου οι «περιπέτειες» του αμαρτωλού «κτήματος Κανελλάκη» επί χρόνια, με τριπλασιασμό τουλάχιστον, μιας έκτασης που παραχωρήθηκε το 1953 έναντι ευτελούς τιμήματος για γεωργική χρήση, κάτι που δεν έγινε ποτέ.

Μέρος αυτής της έκτασης εταιρεία συμφερόντων του επιχειρηματία Παππά προσπαθεί να μετατρέψει σε ένα παραλιακό οικισμό, χωρίς μελέτες χωροταξίας, περιβαλλοντικές άδειες και κατά παράβαση κάθε νομιμότητας.

Πρόκειται για ένα ακατανόητο σχεδιασμό 47 διώροφων κατοικιών επί του αμμοθινικού οικοσυστήματος, με υπόγεια και πισίνες σε απόσταση αναπνοής από τη θάλασσα. Και όλα αυτά με όρους εκτός σχεδίου δόμησης, χωρίς προβλέψεις για κοινόχρηστους δρόμους, δίκτυα διευθέτησης των ρεμάτων, δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης και λοιπών εγκαταστάσεων, παρ’ ότι ουσιαστικά μιλάμε για ένα νέο οικισμό, με δυνατότητα φιλοξενίας 522 ατόμων, σύμφωνα με τους όρους του Κτιριοδομικού Κανονισμού.

Και όλα επιχειρήθηκαν από την πλευρά Παππά εντελώς αυθαίρετα και παράνομα γι’ αυτό και έχουν επιβληθεί πρόστιμα από την Πολεοδομία και την Περιφέρεια.

Δρώντας μέσα από ένα γραφειοκρατικό και αδιευκρίνιστο σε πολλά σημεία νομοθετικό πλαίσιο ο επιχειρηματίας προσπάθησε να… πιάσει τους πάντες στον ύπνο και να ζητεί και τα ρέστα γιατί καθυστέρησε η έκδοση οικοδομικών αδειών!

Μ’ ένα Δήμο παρατηρητή, ανεκτικό στην επιχειρούμενη οικολογική καταστροφή, με μια διοίκηση δυσκίνητη, με έλλειψη θεσμικού πλαισίου για τις προστατευόμενες περιοχές επιχειρήθηκε ένα «περιβαλλοντικό πραξικόπημα» που απετράπη από την αντίδραση φορέων και του Τύπου και το ζήτημα έφθασε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία κάλεσε την Ελλάδα να συμμορφωθεί και εν τέλει την παρέπεμψε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Αρχισε λοιπόν ένας αγώνας δρόμου για την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, με το οποίο θα θεσμοθετούνται οι όροι προστασίας των περιοχών Natura στον Κυπαρισσιακό Κόλπο.

Ηδη η «ΦΩΝΗ» έδωσε το περασμένο Σάββατο μια πρώτη γεύση όσων προωθούνται από την Επιστημονική Μελέτη Περιβάλλοντος για την περιοχή, ενώ το υπό έκδοση Π.Δ. στις αρχές της επόμενης εβδομάδας θα αναρτηθεί προς δημόσια διαβούλευση. Πάντως το μόνο βέβαιο είναι ότι τα σχέδια Παππά για «παλάτια στην άμμο» με περίκλειστη θάλασσα ματαιώνονται οριστικά. Μένει να δούμε τους όρους που προωθεί το Π.Δ. για την αξιοποίηση και την ήπια ανάπτυξη στην ευαίσθητη περιοχή της Ελαίας με το παράλιο δάσος και τις αμμοθίνες να αποτελούν ένα φυσικό πλούτο που την καθιστούν από τις πιο ελκυστικές, ενώ είναι διεθνώς γνωστή ως η δεύτερη (μετά την Ζάκυνθο) περιοχή ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας caretta-caretta.

Δημοσιεύουμε σήμερα τις προτάσεις του Μικτού Κλιμακίου Ελέγχου για την προώθηση του σχεδιασμού των προστατευόμενων περιοχών.

ΘΑΝ. ΤΣΑΜΟΥΛΗΣ

Υ.Γ.: Η «Φ» με τη δημοσιοποίηση της έκθεσης, με σχόλια, ρεπορτάζ και παρεμβάσεις είχε τη δική της συμβολή στην ενημέρωση, παρά τις αντιδράσεις της πλευράς των ιδιωτικών συμφερόντων που ταυτίζεται με την τσιμεντοποίηση και τον οικισμό της περιοχής κατά τα καλά και συμφέροντα. Παρ’ όλα αυτά από το δημόσιο διάλογο ουδείς αποκλείεται και όλες οι απόψεις είναι σεβαστές. Οι όποιες αποφάσεις όμως πρέπει να προασπίζουν το δημόσιο συμφέρον και την προστασία του περιβάλλοντος. Αυτές είναι οι «κόκκινες γραμμές» φορέων και κατοίκων της περιοχής και σ’ αυτές μένουμε αδιαπραγμάτευτα. Η «υπόθεση της Ελαίας» παραμένει για τη «Φ» ανοιχτή μέχρι την οριστική θεσμική διευθέτηση, ενώ το ιδιοκτησιακό της περιοχής πρέπει να διερευνηθεί, όπως προτείνεται και από την Έκθεση του Μικτού Κλιμακίου Ελέγχου.

Προτάσεις για την προώθηση του σχεδιασμού των προστατευόμενων περιοχών

 Η υπό εξέταση περιοχή, όπως αναφέρθηκε στο Ιστορικό (παράγραφος 3), έχει ενταχθεί στο οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 και έχει ήδη μελετηθεί από το έτος 2000, με κοινοτική χρηματοδότηση, στο πλαίσιο της διαδικασίας του άρθρου 21 του ν. 1650/86 όπως ισχύει, προκειμένου να χαρακτηριστεί σύμφωνα με τις κατηγορίες του άρθρου 18 του ίδιου νόμου και να καθορισθούν οι ζώνες προστασίας και οι επιτρεπόμενες χρήσεις εντός αυτής. Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, η έκταση εντός της οποίας έχουν διανοιχθεί οι δρόμοι και έχουν κατατεθεί οι 47 άδειες δόμησης έχει προταθεί να χαρακτηρισθεί ως «Ζώνη I - Περιοχή Προστασίας της Φύσης», όπου δεν επιτρέπεται η δόμηση γενικώς. Ανατολικότερα του πευκοδάσους, και επομένως σε μεγαλύτερη απόσταση από την παραλία, έχουν προταθεί να χαρακτηρισθούν οι Ζώνες «ΙΙα -ήπιας οικιστικής ανάπτυξης» και «ΙΙβ-ήπιας τουριστικής ανάπτυξης», και νοτιότερα η «Ζώνη III -ήπιας βιοτεχνικής ανάπτυξης γεωργικού τομέα». Όμως έκτοτε η έγκριση της μελέτης και η θεσμοθέτηση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος που τη συνοδεύει δεν έχουν ολοκληρωθεί από το αρμόδιο Υπουργείο ΠΕΚΑ, όπως εξάλλου συμβαίνει και με τις περισσότερες άλλες περιοχές που η χώρα μας έχει εντάξει στο Δίκτυο Natura 2000, και που είτε δεν έχουν μελετηθεί, είτε δεν έχει ολοκληρωθεί ο χαρακτηρισμός τους.

Σχετικά με την αιτούμενη οικοδόμηση εντός της εξεταζόμενης περιοχής, όπως ήδη αναφέρθηκε, αυτή αφορά σε σαράντα επτά (47) αιτήσεις οικοδομικών αδειών «διώροφων οικιών με υπόγειο και πισίνα» που έχουν κατατεθεί ήδη από το 2010-2011 στην Πολεοδομία Τριφυλίας, από την εταιρεία «Νέος Κότινος Α.Ε.» και τους συνιδιοκτήτες των γηπέδων που προέκυψαν από τις κατατμήσεις της αρχικής εκποιημένης έκτασης¹⁹. Από τη δόμηση αυτή θα προέκυπτε ένα διακεκριμένο οικιστικό σύνολο δηλαδή ένας οικισμός, -πως αναφέρεται και στο υπ. αριθ. 46178/03.09.2013 έγγραφο της Δ/νσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΚΑ. Ο οικισμός αυτός θα καταλάμβανε λωρίδα μήκους 2500 μέτρων και πλάτους 100 έως 150 μέτρων κατά μήκος της παραλιακής περιοχής του Κυπαρισσιακού Κόλπου και ακριβώς έναντι του αιγιαλού. Ο οικισμός αυτός θα φιλοξενούσε κατ' ελάχιστο το ισοδύναμο περίπου 522 ατόμων /κατοίκων²⁰ χωρίς να έχει προηγηθεί σχετικός σχεδιασμός και κατ' επέκταση χωρίς τις απαραίτητες υποδομές που να εξασφαλίζουν τη λειτουργικότητα του (υποδομές δικτύων ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτροδότησης) σύμφωνα με την ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία  και νομολογία και ειδικότερα σύμφωνα με:

● Το άρθρο 79 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (Κ.Β.Π.Ν.  -  ΦΕΚ 580Δ'/1999) «οικισμός νοείται κάθε διακεκριμένο οικιστικό σύνολο...»,

● Το άρθρο 1 του ν.δ. της 17.7-16.08.23 (Α' 228) που ορίζει ότι «1. Πάσα πόλις και κώμη του Κράτους δέον να διαρρυθμίζεται και να αναπτύσσηται βάσει ωρισμένου εγκεκριμένου κατά τας διατάξεις του παρόντος σχεδίου, εξασφαλίζοντας την θεραπείαν των προβλεπομένων αυτής αναγκών κατά τους υπό της υγιεινής, της ασφάλειας, της οικονομίας και της αισθητικής επιβαλλόμενους όρους. 2. Της εγκρίσεως σχεδίου συστάσεως νέας πόλεως, κώμης ή συνοικισμού οιουδήποτε δέον να προηγείται εξακρίβωσης και αναγνώρισις της ανάγκης της τοιαύτης συστάσεως....».

● Το άρθρο 162 παρ. 1 του ΚΒΠΝ (π.δ. 14/27.07.99 ΦΕΚ Δ'580), με το οποίο ρυθμίζονται οι γενικοί όροι και περιορισμοί δόμησης εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων που αναφέρει ότι «1. Η δόμηση εκτός των αναφερόμενων στο άρθρο 181 ζωνών υπόκειται στους περιορισμούς του άρθρου 160 (δηλαδή «σε έγκριση όρων και περιορισμών δόμησης»), οι οποίοι καθορίζονται μετά από έγκριση του ΚΣΧΟΠ. Οι περιορισμοί αυτοί αποσκοπούν στην παρεμπόδιση δημιουργίας συνοικισμών χωρίς να έχει προηγουμένως εγκριθεί το σχέδιο τους».

● Το άρθρο 2 του ΓΟΚ (ν. 1577/1985) που αναφέρει ότι «12. Γήπεδο είναι η συνεχόμενη έκταση γης που αποτελεί αυτοτελές και ενιαίο ακίνητο και ανήκει σε έναν ή σε περισσότερους κυρίους εξ αδιαιρέτου» σε εκτός σχεδίου και ορίων οικισμών περιοχή.

● Την Απόφαση 2657/2007 του ΣτΕ :

«Ειδικώς για τη δόμηση ευρύτερων, εμβαδού άνω των πενήντα (50) στρεμμάτων, ιδιωτικών εκτάσεων, που ευρίσκονται εκτός σχεδίου πόλεως και εκτός ορίων οικισμών, ο νομοθέτης με το άρθρο 24 του ν. 2508/97(Α' 124), παρέχει το μέσον του προηγούμενου καθορισμού τους ως ειδικά ρυθμιζόμενης πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ), μετά τήρηση, βεβαίως, των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, στις οποίες περιλαμβάνεται και η έγκριση πολεοδομικής μελέτης». «Από τις ανωτέρω διατάξεις, ερμηνευόμενες σε συνδυασμό προς το άρθρο 24 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο αναφέρεται στην προσήκουσα διαμόρφωση, ανάπτυξη, πολεοδόμηση και επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικώς περιοχών, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβιώσεως, συνάγεται ότι ο νομοθέτης, κοινός και συνταγματικός, επιχειρεί, από πλευράς δυνατότητας δομήσεως, μία θεμελιώδη διαφοροποίηση μεταξύ των περιοχών των αναπτυσσομένων με βάση οργανωμένο πολεοδομικό σχέδιο οικισμών και των εκτός σχεδίου περιοχών, οι οποίες δεν έχουν ως προορισμό, κατ' αρχήν, την δόμηση ή την τουριστική εκμετάλλευση, αλλά την γεωργική ή δασοπονική εκμετάλλευση καθώς και την αναψυχή του κοινού (βλ. ΣτΕ Ολομ. 3135/2002 κ.ά.)»… «Στην μεν πρώτη κατηγορία περιοχών, που προορίζονται προς δόμηση, αυτή επιτρέπεται με μόνη προϋπόθεση την τήρηση των ορισμών του σχεδίου πόλεως και των όρων και περιορισμών δομήσεως που το συνοδεύουν. Στην δεύτερη, όμως, κατηγορία περιοχών, εν όψει του ότι δεν είναι δυνατόν, από την φύση τους και την έλλειψη πολεοδομικής οργανώσεώς τους, να εξασφαλισθεί η τήρηση των κατά τα ανωτέρω συνταγματικών σκοπών, η δόμηση μόνον κατ' εξαίρεση επιτρέπεται, δυναμένη και να απαγορεύεται εν όλω ή εν μέρει ή να επιτρέπεται υπό ιδιαιτέρως αυστηρούς όρους και περιορισμούς, προσαρμοσμένους στην ιδιαίτερη φύση κάθε περιοχής. Οι όροι δε, πάντως, αυτοί δεν επιτρέπεται να είναι ευνοϊκότεροι από τους ισχύοντες για τις εντός σχεδίου περιοχές ούτε επιτρέπεται να οδηγούν, κατ' αποτέλεσμα, στην δημιουργία οικισμών χωρίς σχέδιο πόλεως. Κατά τις διατάξεις, ειδικότερα, αυτές, η κατ' εξαίρεση επιτρεπομένη σε εκτός σχεδίου περιοχές δόμηση πρέπει να γίνεται, τηρουμένων όλων των λοιπών νομίμων περιορισμών, σε γήπεδα που πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου, δηλαδή σε ακίνητα, τα οποία αποτελούν αφενός μεν συνεχόμενες εκτάσεις γης, υπό την έννοια ότι η συνέχειά τους δεν διασπάται από μεσολαβούσες ιδιοκτησίες τρίτων ή χώρους ανήκοντες στην κοινή χρήση, αφετέρου δε ανήκουν στην κυριότητα ενός προσώπου ή πλειόνων προσώπων εξ αδιαιρέτου. Η κρίση δε της Διοικήσεως περί του ότι ορισμένη εκτός σχεδίου πόλεως έκταση αποτελεί γήπεδο, υπό την εκτεθείσα έννοια, πρέπει να διατυπώνεται βάσει των ανωτέρω δεδομένων, χωρίς να ασκούν επιρροή, από την άποψη τηρήσεως των περί δομήσεως δημοσίου δικαίου διατάξεων, οι κατά το  ιδιωτικό  δίκαιο δηλώσεις  ή η  συμπεριφορά  των ενδιαφερομένων (πρβλ. ΣτΕ 2845/1994)»… «Δεδομένου δε ότι οι ως άνω περιοριστικές της δομήσεως διατάξεις αποβλέπουν πρωτίστως στην διαφύλαξη του κατά τον εκτεθέντα ιδιαιτέρου χαρακτήρα των εκτός σχεδίου περιοχών, καθώς και ότι η κατάτμηση ενιαίου, κατά τα ανωτέρω, γηπέδου σε μικρότερα συνεπάγεται την δυνατότητα δομήσεώς του υπό ευνοϊκότερους για τον δομούντα όρους αλλά και την δυνατότητα δημιουργίας, με τον τρόπο αυτόν, οικισμών χωρίς εγκεκριμένο σχέδιο πόλης, δεν είναι νόμιμη η έκδοση οικοδομικών αδειών για δόμηση σε γήπεδα που έχουν προκύψει από κατάτμηση ενιαίου γηπέδου, ανεξαρτήτως του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των δημιουργούμενων με την βούληση του αρχικού ιδιοκτήτη νέων επί μέρους ιδιοκτησιών, όταν με αυτήν καθίσταται δυνατή, κατά τις παρομαρτούσες συνθήκες, η άμεση ή έμμεση δημιουργία οικιστικού συνόλου χωρίς προηγούμενη έγκριση σχεδίου οργανωμένης δομήσεώς του. Η μορφή αυτή εντατικής οικιστικής εκμεταλλεύσεως εκτός σχεδίου περιοχών σημαντικού εμβαδού επιτρέπεται μόνον μετά από έγκριση, κατά τους όρους του νόμου, σχεδίου πόλεως ή μετά τον καθορισμό της περιοχής ως ΠΕΡΠΟ. Εξ άλλου, εν πάση περιπτώσει, για την υπό τις ανωτέρω συνθήκες δόμηση εκτός σχεδίου περιοχών σημαντικού εμβαδού απαιτείται και η τήρηση των διατάξεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ειδικότερα δε των διατάξεων για την εκτίμηση των επιπτώσεων του έργου στο περιβάλλον».

Βάσει των ανωτέρω, φαίνεται ότι  με την παρατηρούμενη πολυετή καθυστέρηση της θεσμοθέτησης των προστατευόμενων περιοχών, βλάπτονται αφενός οι ίδιες οι περιοχές, αφού δεν λαμβάνονται τα κατάλληλα διαχειριστικά μέτρα για αυτές, και αφετέρου εμποδίζεται η ορθολογική ανάπτυξη εντός των περιοχών, αφού δεν τίθενται ασφαλώς καθορισμένοι όροι για την επίτευξη της ανάπτυξης αυτής, χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα εργαλεία σχεδιασμού, και σύμφωνα με την ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία. Επομένως η άμεση θεσμοθέτηση των προστατευόμενων περιοχών θα μπορούσε να επιτύχει την καλύτερη αντιμετώπιση και των δύο αυτών προβλημάτων.

Αθήνα, 27 Δεκεμβρίου 2013

Τα Μέλη του Μικτού Κλιμακίου

Εμμανουήλ Γλύτσης      Ελενα Νανούρη    Δημήτριος Ταβουλάρης           Παναγιώτα Φωτάκη

¹⁹       Όπως ήδη αναφέρθηκε στο Ιστορικό (παράγραφος 3), η έκταση αρχικά μεταβιβάστηκε το 1990 και πωλήθηκαν 9 τμήματα της συνολικής επιφάνειας περίπου 370 στρεμμάτων, ενώ στη συνέχεια κατά το διάστημα 2009-2011 κατατμήθηκαν τα 9 αυτά τμήματα σε επιμέρους γήπεδα των 4 έως και 10 στρεμμάτων.

²⁰       Σύμφωνα με τον Κτιριοδομικό Κανονισμό (Απόφαση 3046/304/89 ΦΕΚ Δ'59) για τις χρήσεις κατοικίας & προσωρινής διαμονής αντιστοιχούν 18 τ.μ σε κάθε άτομο. Επομένως στην περιοχή στην οποία έχει ζητηθεί η έκδοση οικοδομικών αδειών για 47 κατοικίες των περίπου 200 τ.μ. έκαστη, θα δομηθούν τουλάχιστον 9400 τ.μ. (χωρίς τους βοηθητικούς χώρους). Διαιρώντας τα τ.μ. που θα κατασκευαστούν με τα 18τ.μ./άτομο των πολεοδομιών προτύπων προκύπτει ότι η περιοχή θα φιλοξενήσει το ισοδύναμο 522 ατόμων.